07 චතුරාර්ය සත්‍යය දැක්‌කා නම් දැක්‌කේ පටිචචසමුපපාදයයි
ලබුනොරුවකන්ද අරණ්‍ය සේනාසනයේ ධර්මාචාර්ය පූජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්‌සන හිමි
සිත කියන්නේ මොකක්‌ ද? රූප දකිනවා, නිරුදධ වෙනවා. ශබ්ද අහනවා, නිරුදධ වෙනවා. ගඳ සුවඳ දැනගන්නවා, නිරුදධ වෙනවා. ස්‌පර්ශ ලබනවා, නිරුදධ වෙනවා. නොයෙක්‌ ධර්මාරමමණ දැනගන්නවා, නිරුදධ වෙනවා. ඒ දැනගන්නකමට සිත කිව්වා. ඒ සිතට ඇසුරු වෙලා තියෙන්නේ මොකක්‌ ද? නාම රූප දෙක. ඒ සිතේ ම හටගන්න සිතුවිලි සහ රූප. එතකොට සිත කියන එක ආත්මත් නො වෙයි, සිත ඇසුරු කරගෙන ආත්මයක්‌ තියෙනවාත් නො වෙයි. නාම-රූප දෙකක්‌ තියෙන්නේ.
ඔය සිද්ධාන්තය දකින කොට රූපය ඇසුරු කරගෙන ආත්මයක්‌, ආත්මය ඇසුරු කරගෙන රූපයක්‌, රූපය නිසා ආත්මයක්‌, ආත්මය නිසා රූපයක්‌ කියන, වේදනා, සංඥ, සංඛාර, විඤඤාණ කියන මේ සකකායදිටඨ§ය කියන "විසි ආකාර දිටඨ§ය ම" නැති වෙනවා. මේ ස්‌කන්ධ පඤචකය - නාමරූප නිසා විඤඤාණය, විඤඤාණය නිසා නාමරූප, ස්‌වභාවදහමක්‌, හේතු ප්‍රත්‍යයි කියන නුවණ තියෙන කොට සකකායදිටඨ§ය නැති වුණා විතරක්‌ නො වෙයි, "කංඛති"ත් (විචිකිචඡා) නැති වුණා.
පුබබනෙත කංඛති කියන්නේ අප පෙර ඉන්න ඇත් ද, හිටියා නම් කොහේ ඉන්න ඇත් ද, කොහොම ඉන්න ඇත් ද, මොකෙක්‌ වෙලා මොකෙක්‌ වෙන්න ඇත් ද කියන ප්‍රශ්න තිබුණා. නමුත් දැන් දැක්‌කා, පෙර ද මේ වගේ ස්‌කන්ධ පඤචකයක්‌ හටගන්න තැනක ඒ ස්‌කන්ධ ටික නො දන්නා අවිද්‍යාව නිසා රැස්‌ කරගත්ත කර්ම නිසයිs ප්‍රතිසන්ධි වශයෙන් විඤඤාණය හටගත්තේ කියලා දකින කොට, පෙර ද අවිද්‍යා කර්ම කියන ස්‌කන්ධ ටික නො දන්නාකම නිසා කෙළෙස්‌ ඇති වෙලා, අවිද්‍යා කර්ම කියන ධර්මතාවක්‌ හටගෙන තියෙනවා කියන නුවණ දකින කොට, පෙර හිටියා ද, හිටියා නම් කොහේ ඉන්න ඇත් ද, කොහොම ඉන්න ඇත් ද, මොකෙක්‌ වෙලා මොකෙක්‌ වෙන්න ඇත් ද කියන පුබබනෙත කංඛති නැහැ.
අපරනෙත කංඛතිත් නැහැ. අපි මැරෙයි ද, මැරිලා උපදියි ද, උපදියි නම් කොහේ උපදියි ද, මොකෙක්‌ වෙලා උපදියි ද, මොකෙක්‌ වෙලා මොකෙක්‌ වෙයි ද කියන කාරණා ටික හිටින්නේ නැහැ. ඇයි ඒ? එයා දන්නවා අද මේ අවිද්‍යා කර්ම තිබුණොත් මතු මේ වගේ දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ ටික හදයි. මතු අනාගතයේ දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධයෝ හදනවා කියන දර්ශනයක්‌ තියෙන කොට "කෙනෙක්‌" උපදියි කියන තැනකින් "මොකෙක්‌ වෙලා" උපදියි ද කියන තැනකින් සැක ඇති වෙයි ද? නැහැ.
කොතැනක උපන්නත්, කොහොම උපන්නත් දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ ටිකක්‌ හදලා තියෙයි. ඒක නො දන්නාකම නිසා ලෝකයා පුද්ගලභාවයක්‌ ඇසුරු කරයි. නමුත් ලෝකයා පුද්ගලභාවයක්‌ ඇසුරු කරන තැනකත් තියෙන්නේ පටිචචසමුපපාද ධර්මයක්‌. පටිචචසමුපපාද ධමෙමසු කංඛති කියන ටික අතහැරෙනවා.
පුබබනෙත ඤාණය, අපරනෙත ඤාණය, පුබබනත - අපරනෙත ඤාණය එනවා, පටිචචසමුපපාද ධමෙමසු ඤාණය කියන එක එනවා.
එතකොට සමුදය දුරු වෙලා නිරෝධය ලැබෙනවා.
එතකොට මේ ධර්මය දේශනා කළ, මේ පරියාය පෙන්නපු ශාස්‌තෘන්වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් සම්මාසම්බුද්ධයි කියන එක ගැන එයාට සැක නැහැ මේ ටික දකින කොට.
මොන තරම් ඇත්තක්‌ ද මේ කියලා තියෙන්නේ. අපේ ම ජීවිතයේ හැම දා ම තිබුණු, නමුත් අපි නො දැක්‌ක, අපේ ම ජීවිතයේ ඇත්තට ම ඇත්ත නේ ද මේ - ස්‌වාකඛාතො භගවතො ධමෙමා - භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ ටික නම් හරියට ම දේශනා කරලා තියෙනවා, ඇත්ත ම කියලා තියෙනවා, මේකට තියෙන සාක්‌ෂිය වෙන මුකුත් නො වෙයි. බුදුහාමුදුරුවෝ කියපු නිසා නො වෙයි, තමන් දැකපු හින්දා. තමන් ගේ ජීවිතයෙන් සැබෑවට ම දැකපු නිසා. මේ ස්‌කන්ධ ටිකත්, ස්‌කන්ධ ටිකේ පටිචචසමුපපාද බවත් දැකපු හින්දා.
යම්කිසි කෙනෙක්‌ මේ චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධය සඳහා පිළිපන්නා නම් එය සුපපටිපනනයිs, උජුපපටිපනනයිs ඤායපපටිපනනයි, සාමීචිපපටිපනනයි. මේ ගුණ ටික දැනෙනවා, සංඝයා ගැන සැක නැහැ.
සිකඛාය කංඛති මේ දර්ශනය දකින්න තියෙන්නේ සීලයක පිහිටලා, සිත සමාධි කරලා ඇති කරගන්න "විදර්ශනා ඥනය" හරහායි. එවිට සිකඛාව ගැන කංඛා නැහැ. නිවන් දකින්න කළ යුත්තේ වෙන මොකුත් නො වෙයි, මේ දර්ශනය මයි, මේ ක්‌ලේශයෙන්, සත්ත්ව පුද්ගල දෘෂ්ටියෙන්, සත්ත්ව පුද්ගලභාවයෙන්, මේ සත්ත්ව පුද්ගල පැවැත්මෙන්, සත්වපුද්ගලභාවය එන තැන දුකෙන් එතෙර වෙන්න තියෙන්නේ ම මේ චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධය, පටිචචසමුපපාද ධර්මය, යොනිසොමනසිකාරය කිරීමෙන් මයි, වෙන ක්‍රමයක්‌ නැහැ කියන නුවණක්‌ එයාට එනවා. සිකඛාය කංඛති කියන ටික දුරු වෙනවා.
දැන් විචිකිචඡා කියන ටික දුරු වෙලා බුද්ධාදී අටතැන් කෙරෙහි තියෙන සැකයත් අතහැරෙනවා.
දැන් පින්වතුන් හිතනවා ද මෙවැනි කෙනෙක්‌ නොයෙක්‌ වෘත සමාදන් වෙයි කියලා විමුක්‌ති පිණිස? සීල වෘත, පරාමර්ශණය කිරීම නතර වෙනවා. සීලබබතපරාමාස කියලා කියන්නේ සිල් වෘත පරාමර්ශණය කරනවා. පරාමර්ශණය කරනවා කියන්නේ ස්‌පර්ශ කරනවා. ඇසුරු කරනවා. සිල් වෘත - ක්‍රම. වෘත කියලා කියන්නේ එක එක ප්‍රතිපදාවන්වල යෙදිලා තිsයෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ කාලයෙත්, ඊට පෙරත් ගවයෙක්‌ වගේ හිsටිය ම විමුක්‌තිය ලැබෙනවා කියලා ගවයෙක්‌ වගේ ජීවත් වෙන්න හුරු වෙන අය හිටියා. ඒකට කිව්වා ගෝ වෘත කියලා. බල්ලෙක්‌ වගේ හිටිය ම කෙළෙස්‌ ගෙවාගන්න පහසුයි, ඉක්‌මනට කෙළෙස්‌ නැති වෙනවා කියලා බිමට දමන කෑම අනුභව කරමින් කකුල් දෙකෙනුයි, අත් දෙකෙනුයි හතරෙන් ම යමින් කුකකුර වෘත කියලා එකක්‌ හුරු වුණ අය හිටියා. ඊට පස්‌සේ එළුවෙක්‌ වගේ ඉන්න අජ වෘත. බුදුහාමුදුරුවෝ දේශනා කෙරුවා හරකෙක්‌ වගේ ඉඳලා හුරු වුණොත් හරකෙක්‌ වෙන්න පුළුවන්. විමුක්‌තියක්‌ නම් ලැබෙන්නේ නැහැ. බල්ලෙක්‌ වගේ ඉඳලා හුරු කෙරුවොත් බල්ලෙක්‌ වෙන්න පුළුවන්. විමුක්‌තියක්‌ ලැබෙන්නේ නැහැ. එළුවෙක්‌ වගේ ඉඳලා හුරු වුණොත් එළුවෙක්‌ වෙන්න පුළුවන්. විමුක්‌තියක්‌ ලැබෙන්නේ නැහැ. තව තිබුණා පංචතාප වෙනවා කියලා උඩිනුයි යටිනුයි දෙපැත්තෙන් ම ගිනි ගොඩවල් හතරක්‌ ගහලා මැද හිරු රස්‌නේ තියෙන තැනක නිදාගන්නවා. නිදාගෙන කෲර වූ, කටුක වූ, තියුණු වූ විදිහට ගින්නෙන් තව තව තුවාල කර්මණ්‍ය කරනවා. ඒකත් එක වෘතයක්‌. හිම වැටෙන සීතලේ ගංගාවන්වලට දිවසෙවල මල්මාලා පැළඳගෙන උදේ හවස බැහැලා කිමිදිලා පව් හෝදනවා. කර්ම හෝදනවා කියන එක එක ක්‍රම තිබුණා.
"මේ තරම් දර්ශනයක්‌" තියෙන කෙනා වෘත සමාදන් වෙනවා කියන එක, ඔය විදියේ වෘතවලින් විමුක්‌තියක්‌ හොයනවා කියන එක වෙන්නේ නැහැ. සීල වෘත, පරාමර්ශණය කියන එක ද දුරු වෙනවා.
චතුරාර්ය සත්‍යය - දුකඛ සත්‍යය, සමුදය සත්‍යය, නිරෝධ සත්‍යය, මාර්ග සත්‍යය කියද්දී - දුක්‌ඛ සත්‍යයෙන් දකිනවා පටිචචසමුපපාදයේ "විඤ්ඤාණ, නාමරූප, සළායතන, ඵස්‌ස, වේදනා" කියන ටික, ඒක විඤ්ඤාණයේ ඉඳලා වේදනාව දක්‌වා අඛණ්‌ඩව. තව පැත්තකින් ගත්තහ ම විඤ්ඤාණය නිසා නාම රූපත්, නාම රූප නිසා විඤ්ඤාණයටත් උපකාර ලබගෙන පවතින හැටි, ආහාර ප්‍රත්‍යයකින් ඔවුනොවුන්ට උපකාර ව පවතින සිද්ධිය දැක්‌කා. එයා දුක පිරිසිඳ දකිනවා කියනවා.
දුක්‌ඛ සමුදය ඤාණයේ දී මේ දුක්‌a වූ ස්‌කන්ධයට පුබ්බනෙත හේතුව දැක්‌කා, පෙර අවිද්‍යා සංඛාර. අපරනෙත හේතුව දැක්‌කා අද අවිද්‍යා, කර්ම, තණ්‌හා, උපාදන කියන කෙළෙස්‌ ටික තිබුණොත් මතුවටත් මෙහෙම දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ ටික හැදෙනවා.
නිරෝධ ඤාණයේ දී දැක්‌කා පෙර අවිද්‍යා කර්ම නො වුණා නම් අද මේ වගේ දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ හටගන්නේ නැහැ. දුකඛ නිරෝධය දැක්‌කා. අද දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධයෝ පිරිසිඳ දැකලා අවිද්‍යා කර්ම නො කළොත් අනාගතයේ දීත් දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ හටගන්නේ නැහැ කියන නිරෝධය දැක්‌කා. පටිචචසමුපපාදය මෙනෙහි කරන කොට චතුරාර්ය සත්‍යයේ දුක්‌ඛ සත්‍යය ඇති වීම තමයි, සමුදය සත්‍යය තමයි පටිචචසමුපපාද ප්‍රත්‍යයෙන් දැක්‌කේ. පටිචචසමුපපාද ප්‍රත්‍යය නිරෝධයෙන් දැක්‌කේ දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධයන් ගේ නිරෝධය.
මාර්ගය ගැන දර්ශනයක්‌ උපන්නා එහෙනම් දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ පිරිසිඳ දැකලා කර්ම, කෙළෙස්‌ කියන ටික නැති කළ යුතුයි. අවිද්‍යාව නැති කරලා විද්‍යාව උපදවාගැනීමයි මේ දුක නැති කිරීමට තියෙන ප්‍රතිපදාව කියන දිටඨ§ය උපන්නා. සම්මාදිටඨ§ය ඇති වුණා. ඊට පස්‌සේ දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ ටික පිරිසිඳ දැකලා කෙළෙස්‌ ටික නැති වුණොත් මේ සියලු දුකේ ඉපදීම නැති වෙනවා කියන දර්ශනය ඇති වුණාට පස්‌සේ ඒ දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධයෝ පිරිසිඳ දකින තැනට ගන්න යන වැඩපිළිවෙළට තමයි සීල, සමාධි, ප්‍රඥ කියලා කිව්වේ. ඒ දුක්‌ වූ ස්‌ක්‌න්ධයෝ පිරිසිඳ දකින තැනට යන්න තමයි මේ ප්‍රතිපදාව තියෙන්නේ කියලා ප්‍රතිපදාව ගැනත් නිසැක වුණා.
චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධයි පටිචචසමුපපාදය දකින කොට, පටිචචසමුපපාදය දකින කොට චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධයි. චතුරාර්ය සත්‍යය දැක්‌කා නම් පටිචචසමුපපාදයයි දැක්‌කේ, පටිචචසමුපපාදය දැක්‌කා නම් චතුරාර්ය සත්‍යයයි දැක්‌කේ. එතකොට චතුරාර්ය සත්‍යය, පටිචචසමුපපාදයෙන් දකින කොට, ඒ දර්ශනයත් එක්‌ක ම, සක්‌කායදිටඨ§, විචිකිචඡා, සීලබබතපරාමාස කියන මේ කෙළෙස්‌ ටික ඔය "දර්ශනයටයි" නැති වෙන්නේ.
ඔය කෙළෙස්‌ ටික නැති කරන්න බැහැ හිතේ මොන තරම් සමාධියක්‌ තිබුණත්, මොන තරම් වීර්යයක්‌ තිබුණත්, මොන තරම් සීලයක්‌ තිබුණත්.
වර්තමාන දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ ටිකේ පටිචචසමුපපනන බවත්, හේතුප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත බවත්, ඒ හේතු දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධයෝ හටගන්න පෙර හේතු ටිකයි, අනාගත හේතු ටිකයි කියන මේ චතුරාර්ය සත්‍යය බලාගන්න, පටිචචසමුපපාදය සම්මර්ශණය කරන මේ ක්‍රමය කළ්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරෙන්, සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් අහගත යුතු මයි. අහලා, ඒ දැනුම අරගෙන පැත්තකින් තිබ්බා. තවම මෙනෙහි කරන්න යන්නේ නැහැ. පැත්තකින් තියලා දැන් ඔය ටික අහගත්තහ ම සෝතාපතති අංගවලින් දෙකක්‌ මේ පින්වතුන්ට හම්බ වෙනවා. කළ්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුර, සද්ධර්ම ශ්‍රවණය කියන දෙක හම්බ වෙනවා. කළ්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුර, සදධර්ම ශ්‍රවණය කියන දෙක හම්බ වෙනවා.
ඔය කෙළෙස්‌ ටික නැති කරන්න බැහැ හිතේ මොන තරම් සමාධියක්‌ තිබුණත්, මොන තරම් වීර්යයක්‌ තිබුණත්, මොන තරම් සීලයක්‌ තිබුණත්.
වර්තමාන දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධ ටිකේ පටිචචසමුපපනන බවත්, හේතුප්‍රත්‍යයෙන් හටගත්ත බවත්, ඒ හේතු දුක්‌ වූ ස්‌කන්ධයෝ හටගන්න පෙර හේතු ටිකයි, අනාගත හේතු ටිකයි කියන මේ චතුරාර්ය සත්‍යය බලාගන්න, පටිචචසමුපපාදය සම්මර්ශණය කරන මේ ක්‍රමය කළ්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුරෙන්, සද්ධර්ම ශ්‍රවණයෙන් අහගත යුතු මයි. අහලා, ඒ දැනුම අරගෙන පැත්තකින් තිබ්බා. තවම මෙනෙහි කරන්න යන්නේ නැහැ. පැත්තකින් තියලා දැන් ඔය ටික අහගත්තහ ම සෝතාපතති අංගවලින් දෙකක්‌ මේ පින්වතුන්ට හම්බ වෙනවා. කළ්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුර, සද්ධර්ම ශ්‍රවණය කියන දෙක හම්බ වෙනවා. කළ්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුර, සදධර්ම ශ්‍රවණය කියන දෙක හම්බ වෙනවා.
No comments:
Post a Comment